Burgemeestersaangelegenheden
De positie van burgemeesters is door de jaren heen sterk veranderd en de uitdagingen waarmee zij worden geconfronteerd, nemen toe. Zo treedt de burgemeester steeds vaker op de voorgrond, bijvoorbeeld bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Mede als gevolg hiervan lijken bedreigingen van politieke ambtsdragers meer en meer voor te komen. Dit is een volstrekt onacceptabele ontwikkeling. Het is goed dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties opkomt voor politieke ambtsdragers, onder andere door de beveiliging van hun woningen goed te laten controleren. Ik sta pal achter de Utrechtse burgemeesters en steun ze waar mogelijk. Er ligt een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle overheidslagen om onze burgemeesters een zo veilig mogelijke omgeving te bieden.
Steeds meer gemeenteraden lijken open te staan voor een nieuwe categorie burgemeesters. Kandidaten die het ambt nog gaan leren, of met een cv waarop wethouderservaring ontbreekt. Deze ontwikkeling draagt bij aan de uitwisseling tussen openbaar bestuur en andere sectoren. Het meest actuele voorbeeld van een zij-instromer is de benoeming van Ruud van Bennekom tot burgemeester van de gemeente Bunnik. Van Bennekom was daarvóór directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. Utrecht telt nog vijf andere burgemeesters die ooit als zij-instromer zijn begonnen.
Feiten en getallen
Met een gemiddelde leeftijd van bijna 54 jaar zijn de burgemeesters in Utrecht relatief jong ten opzichte van het landelijk gemiddelde van 56 jaar. Het aandeel vrouwelijke burgemeesters is dit jaar licht toegenomen, maar blijft onder het Nederlands gemiddelde. De afgelopen tien jaar was 26% van alle burgemeesterskandidaten in de provincie Utrecht een vrouw. In diezelfde periode was gemiddeld een kwart van alle burgemeesterskandidaten die naar vertrouwenscommissies werd doorgestuurd, eveneens een vrouw. In Nederland is ongeveer 35% van de door de Kroon benoemde burgemeesters vrouw. Het zou goed zijn als er de komende jaren in Utrecht meer vrouwen solliciteren!
_w400_h260_1.png)
Deconstitutionalisering aanstellingswijze burgemeester en commissaris van de Koning
Op 20 november 2018 ging de Eerste Kamer in tweede lezing akkoord met de deconstitutionalisering van de Kroonbenoeming. De grondwetsbepaling dat de burgemeester en de commissaris van de Koning bij Koninklijk Besluit (door de Kroon) worden benoemd, komt hiermee te vervallen. De benoemingswijze kan dan in een gewone wet worden geregeld en met een enkelvoudige meerderheid in het parlement worden veranderd.
De wezenlijke vragen over de inrichting van ons lokaal openbaar bestuur blijven overeind. Wat voor soort lokaal bestuur willen wij? Welk type burgemeester is het best uitgerust om binnen dat bestel de maatschappelijke opgaven het hoofd te bieden? Is dat de rechtstreeks gekozen bestuurder met een eigen mandaat en een eigen programma? Of houden we vast aan de onafhankelijke burgervader zoals we die nu kennen? Wat mij betreft het laatste. De onafhankelijke, boven de partijen functionerende burgemeester is van grote waarde voor onze lokale democratie.
Nieuwe burgemeesters
In 2018 zijn in de provincie twee burgemeestersfuncties opengesteld en vervuld. In Bunnik is de heer R. (Ruud) van Bennekom per 15 november 2018 benoemd tot burgemeester. Daarvoor was hij directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. Voor Veenendaal werd na het vertrek van burgemeester Kolff de burgemeestersfunctie vacant. Deze procedure is inmiddels afgerond: op 10 januari 2019 werd K.J.G. (Gert-Jan) Kats beëdigd tot burgemeester van Veenendaal. Kats was tot dan burgemeester van de gemeente Zuidplas in Zuid-Holland.
Waarnemend burgemeesters in 2018
- Mevrouw Y.P. (Yvonne) Mastrigt in gemeente Stichtse Vecht, per 01-08-2018.
- De heer P.A. (Piet) Zoon in Veenendaal, van 21-09-2017 tot 10-01-2019.
- De heer R. (Roland) van Schelven In Bunnik, van 05-09-2017 tot 15-11-2018.
- De heer J.P.J. (Jan Pieter) Lokker in Vijfheerenlanden, per 01-01-2019.
Vertrekkende burgemeesters
In 2018 hebben we afscheid genomen van een aantal burgemeesters.
- Op 24 december 2018 is M.J.D. (Marc) Witteman van de gemeente Stichtse Vecht ons ontvallen. Hij was al geruime tijd ziek en had zich op 1 augustus 2018 teruggetrokken.
- Burgemeester W.M. (Wouter) de Jong van de gemeente Houten liet weten niet voor herbenoeming in aanmerking te willen komen. Hij legt het ambt neer op 1 juli 2019.
- ZM de Koning heeft burgemeester W.G. (Wim) Groeneweg van de gemeente Vianen per 31 december 2018 eervol ontslag verleend. De gemeente Vianen is onderdeel geworden van de nieuwe fusiegemeente Vijfheerenlanden. De verwachting is dat de procedure voor de benoeming van een kroonbenoemde burgemeester voor Vijfheerenlanden vlot in 2019 wordt gestart. Voorlopig zal in het burgemeestersambt door waarneming worden voorzien.
Herbenoemingen
Dit jaar hebben zes Utrechtse burgemeesters de eed of belofte afgelegd in het kader van hun herbenoeming. Burgemeesters J.J.L.M. (Koos) Janssen (Zeist), T. (Titia) Cnossen – Looijenga (Woudenberg), M. (Melis) van de Groep (Bunschoten), P. (Pieter) Verhoeve (Oudewater), G.F. (Frits) Naafs (Utrechtse Heuvelrug), T.R. (Tjapko) Poppens (Wijk bij Duurstede) gingen een nieuwe ambtstermijn in. Voor sommige burgemeesters vormde de herbenoeming het startschot van zelfs een derde termijn. Burgemeesters Janssen, Van de Groep en Naafs luidden met hun herbenoeming het dertiende jaar in van hun burgemeesterschap in respectievelijk Zeist, Bunschoten en Utrechtse Heuvelrug.
Het is langzamerhand een gewoonte dat deze beëdiging in een openbare vergadering plaatsvindt en ik heb gemerkt dat dit in de verschillende gemeenten ook zeer wordt gewaardeerd.
_w1696_h1198_1.jpg)
