De rol van commissaris van de Koning is in het kader van de openbare orde en veiligheid gericht op bestuurlijk toezicht en verbinding.
De rampenbestrijding en crisisbeheersing is in Nederland onderverdeeld in 25 veiligheidsregio’s op regionaal niveau. De veiligheidsregio’s geven operationeel leiding aan brandweer en ambulancezorg. De deelnemende gemeenten zijn in het Algemeen Bestuur vertegenwoordigd door hun burgemeester, die daarover verantwoording aflegt in de eigen gemeenteraad. In de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) zijn alle 26 Utrechtse gemeenten verenigd. De voorzitter van de VRU is burgemeester Van Zanen van de gemeente Utrecht.
De Inspectie Veiligheid en Justitie heeft in 2016 de kwaliteit van de voorbereiding op rampen en crises van alle veiligheidsregio’s getoetst. Hierbij stond de Veiligheidsregio Utrecht in de top drie (Staat van de rampenbestrijding 2016). Volgens de Inspectie zijn de veiligheidsregio’s steeds beter voorbereid op rampen en crises, en is de samenwerking met de vitale partners en gemeenten versterkt.
De Veiligheidsregio Utrecht werkt goed samen met de andere veiligheidsregio’s in Midden-Nederland: de veiligheidsregio’s Gooi en Vechtstreek Flevoland. Ook zijn er banden en contacten met de andere buurregio’s.
Eind november 2018 vond binnen de Veiligheidsregio Utrecht de systeemoefening plaats met een opgeschaald crisis-bestuur (RBT). In het scenario werd uitgegaan van een grote natuurbrand op de Utrechtse Heuvelrug, waardoor een gebied, verspreid over verschillende gemeenten, werd bedreigd en moest worden geëvacueerd.
Ieder jaar organiseren de voorzitter van de Veiligheidsregio Utrecht en de commissaris van de Koning een bijeenkomst voor de Utrechtse rijksfunctionarissen. Dit zijn vertegenwoordigers van het Rijk in de provincie, die in het geval van een ramp of crisis op basis van noodwetgeving een bestuurlijke rol kunnen spelen. Deze jaarlijkse bijeenkomst wordt georganiseerd zodat de deelnemende bestuurders elkaar leren kennen en om bewustzijn te creëren over de rolverdeling. Het thema van de editie 2018 was cyber security. De plaatsvervangend Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) schetste de talrijke aspecten van cyber security, gevolgd door een gedachtewisseling over de bestuurlijke uitdagingen en verantwoordelijkheden bij uitval van de vitale infrastructuur.