Sinds in 2010 de Wet veiligheidsregio’s van kracht werd, ligt het accent van mijn rol als commissaris van de Koning op toezicht houden en verbinden. Het operationeel toezicht, namens de minister van Veiligheid en Justitie, wordt uitgevoerd door de Inspectie Veiligheid en Justitie (IVenJ).
Onder de Wet veiligheidsregio’s is de rampenbestrijding en crisisbeheersing in Nederland op regionaal niveau georganiseerd in 25 veiligheidsregio’s. In de veiligheidsregio Utrecht (VRU) zijn alle 26 Utrechtse gemeenten verenigd.
In 2015 hebben zich in de regio gelukkig geen uitzonderlijke rampen en/of crises voorgedaan. Wel heeft de VRU een belangrijke rol gespeeld in de organisatie van de Grand Départ van de Tour de France op 4 en 5 juli 2015. Die dagen waren er veel brandweer, politie, marechaussee en hulpverleners op de been. De Grand Départ is uitstekend en zonder grote incidenten verlopen.
Als commissaris van de Koning heb ik ook de algemene taak de samenwerking tussen de in de provincie werkzame rijksambtenaren en bestuurders van provincie, gemeenten en waterschappen te bevorderen. De medewerkers van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zijn rijksambtenaren. In oktober kreeg ik van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het verzoek te bemiddelen in de totstandkoming van 2.500 extra noodopvangplaatsen in de provincie Utrecht.
Wet Veiligheidsregio’s
Als uit een rapportage van de IVenJ zou blijken dat de Veiligheidsregio Utrecht structureel tekortschiet in de uitvoering van taken, kan mij door de IVenJ gevraagd worden erop toe te zien dat het bestuur van de VRU passende maatregelen neemt om deze tekortkomingen weg te nemen. Dat is nog niet voorgekomen.
De veiligheidsregio’s geven operationeel leiding aan de brandweer en ambulancezorg. De deelnemende gemeenten worden in het algemeen bestuur vertegenwoordigd door hun burgemeester, die daarover weer verantwoording aflegt in de eigen gemeenteraad. De voorzitter van de VRU is burgemeester Van Zanen van de gemeente Utrecht.
De voorzitter van de VRU heeft bij een incident van grote omvang het opperbevel over de bestrijding ervan. De omvang en impact van een incident worden uitgedrukt in zogenaamde GRIP-niveaus: bij GRIP 0 is er sprake van dagelijkse routine (‘een aanrijding’); bij GRIP 4 van een incident met een (boven)regionale of landelijke uitstraling (‘brand Chemie-Pack Moerdijk’).
Nationale politie en herziening gerechtelijke kaart
Per 1 januari 2013 is de organisatie van de Nederlandse politie ingericht als nationale politie. Er is sindsdien sprake van één landelijk politiekorps dat alle voormalige politiekorpsen en -diensten vervangt. Het grondgebied van de provincie Utrecht behoort tot de regio Midden-Nederland, dat bestaat uit de voormalige regiokorpsen Utrecht, Flevoland en Gooi- en Vechtstreek.
Per 1 januari 2013 is tevens de gerechtelijke kaart van Nederland herzien. De indeling van de werkgebieden van de gerechten is aangepast: de 19 rechtbanken zijn samengevoegd tot 11 nieuwe rechtbanken en het aantal gerechtshoven is teruggebracht tot 4. De provincie Utrecht behoort tot het arrondissement Midden-Nederland, met de zittingsplaatsen Utrecht, Lelystad, Almere en Amersfoort. Het arrondissement Midden-Nederland valt in het rechtsgebied van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.
Vluchtelingenvraagstuk
Het vluchtelingenvraagstuk blijft onverminderd actueel, de verhoogde instroom van vluchtelingen vraagt bestuurlijk en operationeel acuut om oplossingen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld over opvangcapaciteit, huisvesting, inkomensvoorziening en maatschappelijke begeleiding. Op alle overheden wordt een beroep gedaan bij te dragen. Voor de gezamenlijke aanpak is een Taskforce Opvang Vluchtelingen (hierna TOV) ingericht, die onder voorzitterschap van de vicevoorzitter VRU (burgemeester Bolsius, gemeente Amersfoort) een inventarisatie van mogelijkheden binnen de regio Utrecht heeft verricht. In de uitoefening van mijn bemiddelende rol sluit ik mij aan bij dit initiatief.
Risicokaart
Om de inwoners van Utrecht een beeld te geven van de risico's in hun werk-, woon- en leefomgeving, heeft de provincie Utrecht sinds 2002 een provinciale risicokaart. Gemeenten, provincies en het Rijk zijn sinds 2007 wettelijk verplicht de risico’s van gevaarlijke stoffen te registreren.
De risicokaart geeft inwoners en ondernemers een zo actueel en volledig mogelijk beeld van risico's in hun directe leefomgeving. De toelichting bij de kaart geeft bovendien aan hoe en waarmee burgers zich kunnen voorbereiden op rampen en crises. Voor hulpdiensten en beleidsmakers is de risicokaart een belangrijk hulpmiddel. Iedereen kan de kaart via internet raadplegen. Daarnaast kunnen professionele gebruikers via een beveiligde modus extra informatie opvragen.
De Risicokaart is aan vernieuwing toe. In 2015 zijn binnen het IPO en door mij en de commissarissen van de Koning uit andere provincies de eerste stappen gezet ter verkenning en voorbereiding van de ontwikkeling van een Nieuwe Risicokaart.
