Bovenregionale samenwerking

Rampen en crises houden zich niet aan bestuurlijke grenzen, dus een goede interregionale samenwerking is essentieel. De Veiligheidsregio Utrecht VRU heeft een samenwerking met de andere veiligheidsregio’s in Midden-Nederland: de veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek en de veiligheidsregio Flevoland.  

Ook met de andere buurregio’s worden contacten onderhouden. In april werd samen met de veiligheidsregio Gelderland-Zuid de interregionale bijeenkomst ‘Vaarwegincidenten’ georganiseerd. Een relevant onderwerp, want vaak loopt de geografische bestuurlijke grens midden op een vaarweg, zoals tussen de provincies Gelderland en Utrecht. Bij vaarwegincidenten (denk aan de aanvaring van de stuw bij Grave) kan dit voor bijzondere bestuurlijke situaties zorgen: welke veiligheidsregio is bevoegd of verantwoordelijk? Op de bijeenkomst werd de noodzaak tot het maken van interregionale afspraken – welke regio neemt bij een samenloop van bevoegdheden het initiatief, wie is er wanneer in de lead? – nog eens onderstreept.

Oefeningen

In het najaar was er de grote meerdaagse hoogwateroefening ‘Deining en Doorbraak’. Deze oefening werd in samenwerking met Defensie georganiseerd door vijf waterschappen en vier veiligheidsregio’s, waaronder de VRU. Een grootschalige, multidisciplinaire crisisoefening, waarbij een doorbraak van de Lek onderdeel was van het beoefende scenario. Ook vond er binnen de VRU een oefening plaats van het Regionaal Beleidsteam (RBT), bedoeld om te trainen in een situatie met een opgeschaald crisisbestuur. Deelnemers aan het RBT zijn onder meer de burgemeesters die bij een crisis betrokken zijn, met als voorzitter de burgemeester van Utrecht als voorzitter van de veiligheidsregio.

Rijksherenbijeenkomst 2017

Ieder jaar organiseren de voorzitter van de VRU en ik samen een bijeenkomst voor de Utrechtse rijksfunctionarissen. Een rijksfunctionaris is een vertegenwoordiger van het Rijk in de provincie, die in het geval van een ramp of crisis op basis van noodwetgeving een bestuurlijke rol kan spelen. De jaarlijkse bijeenkomst is bedoeld om elkaar te leren kennen en bewustzijn te creëren over de rolverdeling. Een goede voorbereiding is tenslotte het halve werk.  

Tijdens de afgelopen editie keken we terug op het incident met aanvaring van de stuw bij Grave. Tevens werd in een kort college een prikkelend toekomstperspectief gegeven over technologische ontwikkelingen als kunstmatige intelligentie: richten bestuurders zich "gezien dat perspectief" wel op de juiste issues en is het beleid toekomstbestendig?

Toezicht

Sinds 2010 is de Wet veiligheidsregio’s van kracht. Op basis van deze wet ligt het accent van mijn rol in de openbare orde en veiligheid op bestuurlijk toezichthouden en verbinden. Het operationeel toezicht op de prestaties van de veiligheidsdiensten wordt uitgevoerd door de Inspectie Justitie en Veiligheid. In Nederland is de rampenbestrijding en crisisbeheersing op regionaal niveau georganiseerd, waarbij het land is onderverdeeld in 25 veiligheidsregio’s. In de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) zijn alle 26 Utrechtse gemeenten verenigd.  

De veiligheidsregio’s geven operationeel leiding aan brandweer en ambulancezorg. De deelnemende gemeenten zijn in het algemeen bestuur vertegenwoordigd door hun burgemeester, die daarover weer verantwoording aflegt in de eigen gemeenteraad. Voorzitter van de VRU is burgemeester Van Zanen van de gemeente Utrecht.  

Bij een incident van grote omvang heeft de voorzitter van de VRU het opperbevel. Omvang en impact van een incident worden uitgedrukt in zogeheten GRIP-niveaus. Bij GRIP 0 is er sprake van dagelijkse routine, zoals een aanrijding. GRIP 4 heeft betrekking op een incident met (boven)regionale uitstraling, bijvoorbeeld de brand bij Chemie-Pack Moerdijk in 2011. GRIP 5 en GRIP Rijk duidt op een incident met regio-overstijgende of landelijke gevolgen.  

Mocht uit een rapportage van de Inspectie JenV blijken dat de Veiligheidsregio Utrecht structureel tekortschiet in de uitvoering van taken, dan kan de Inspectie mij vragen erop toe te zien dat het bestuur van de VRU passende maatregelen neemt. Dat is nog niet voorgekomen. Sterker nog: de Inspectie heeft de voorbereiding op rampen en crises van alle veiligheidsregio’s op kwaliteit getoetst, en de Veiligheidsregio Utrecht eindigde in de top drie – een prachtig resultaat.