_w390_h384_1.png)
_w600_h440_1.jpg)
_w1400_h1000_1.jpg)
Utrecht heeft relatief jonge burgemeesters. De burgemeester in de provincie Utrecht is anno 2016 gemiddeld 53 jaar oud. Landelijk ligt de gemiddelde leeftijd op 56 jaar.
Eenentwintig burgemeesters zijn man (81 procent), vijf van hen zijn vrouw (19 procent). Dat is op het moment nog steeds iets lager dan het landelijk gemiddelde van 23 procent vrouwelijke burgemeesters. De verhouding vrouw/man is per januari 2016 wel iets gunstiger geworden, met de benoeming van een vijfde vrouwelijke burgemeester. Ook voor komend jaar streef ik ernaar zo veel mogelijk vrouwelijke kandidaten te selecteren voor het burgemeesterschap. Wel staat de kwaliteit van de kandidaten voor mij altijd voorop.
De burgemeesters zijn allen lid van een politieke partij. Twaalf burgemeesters zijn lid van de VVD, zes van het CDA, vier van de PvdA, drie van de ChristenUnie en één burgemeester is lid van de SGP. De Utrechtse burgemeester heeft gemiddeld 7,29 jaar ervaring in het ambt en is gemiddeld 4,96 jaar burgemeester, in beide gevallen een kleine toename ten opzichte van 2015.
In 2016 zijn in de provincie Utrecht twee nieuwe burgemeesters benoemd. Mevrouw P.J. Hartskamp-De Jong is per 6 januari 2016 benoemd tot burgemeester van Montfoort, waar zij waarnemend burgemeester de heer Th. van Eijk opvolgde. Mevrouw P. Doornenbal-Van der Vlist is per 27 september 2016 benoemd tot burgemeester van Renswoude, waar mevrouw A.E.H. van der Kolk waarnemend burgemeester was.
In 2016 is de heer L.M.M. Bolsius als burgemeester van Amersfoort herbenoemd. Afgelopen jaar telde de provincie Utrecht in totaal drie waarnemend burgemeesters. In de gemeente De Bilt ging het om de heer G.A.A. Verkerk die vanaf 27 september 2016 de heer A.J. Gerritsen opvolgde. In de gemeente Montfoort was de heer Th. van Eijk tot 6 januari 2016 aangesteld als waarnemend burgemeester. Mevrouw A.E.H. van der Kolk was tot 27 september 2016 waarnemer in Renswoude.
In 2017 zal er een burgemeestersprocedure worden opgestart voor de gemeenten Baarn, De Ronde Venen, Nieuwegein en Vianen.
Benoemingen
Wanneer een vacature ontstaat voor een burgemeestersfunctie in een van de Utrechtse gemeenten, ziet de commissaris erop toe dat de procedure ordelijk verloopt. Op basis van de profielschets die de gemeenteraad heeft vastgesteld en waarover ik met de gemeenteraad heb gesproken, maak ik een eerste selectie van kandidaten. De vertrouwenscommissie spreekt vervolgens met de kandidaten en draagt twee van hen voor aan de gemeenteraad, waarna de raad twee personen aanbeveelt bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Deze neemt in beginsel de aanbeveling over en draagt de nummer één ter benoeming voor aan de Koning. Daarna is het mijn taak om de nieuwe burgemeester officieel in het ambt te beëdigen. Omdat het belangrijk is dit officiële en feestelijke moment te delen met de raad, het college en vooral ook met de inwoners van de betreffende gemeente, gebeurt dit indien mogelijk in een openbare raadsvergadering.
Herbenoemingen
Burgemeesters worden benoemd voor zes jaar. Na deze termijn komt men in aanmerking voor herbenoeming. Geeft een burgemeester aan dat hij of zij dat wil, dan wordt er een vertrouwenscommissie uit de gemeenteraad ingesteld. Voordat deze vertrouwenscommissie aan de slag gaat, spreek ik met de leden de hele procedure door, zodat alle betrokkenen hun rol optimaal kunnen vervullen. De vertrouwenscommissie vormt zich een oordeel over het functioneren van de burgemeester op basis van een gesprek met de burgemeester, de profielschets en de klankbordgesprekken die raad en burgemeester sinds zijn/haar aantreden hebben gevoerd. Hierna ontvang ik de aanbeveling van de raad over de herbenoeming en stuur ik deze met daarbij een eigen advies naar de minister.
Waarnemend burgemeesters
Als de commissaris dat nodig acht, kan hij in een gemeente een waarnemend burgemeester benoemen. Bijvoorbeeld wanneer er voor langere tijd geen burgemeester is, wegens ziekte of vertrek van de zittende burgemeester, of als de gemeente onderdeel is van een herindelingsproces. Wanneer het burgemeestersambt langer dan drie maanden niet kan worden vervuld, wordt er in de regel een waarnemend burgemeester benoemd.
Klankbordgesprekken
Tussen de commissaris en een burgemeester vinden periodieke klankbordgesprekken plaats. Dat gebeurt honderd dagen, een jaar en drie jaar na de benoeming van de burgemeester. Deze gesprekken betreffen het functioneren van de burgemeester en sluiten deels aan op de klankbordgesprekken die burgemeester en raad voeren. Daarbij krijgen zaken die goed gaan aandacht en worden ontwikkelpunten benoemd. In de aanloop naar een mogelijke herbenoeming moet een goed en duidelijk omschreven beeld ontstaan van het functioneren van de burgemeester en van de verwachtingen over en weer.
In een aantal gevallen laten gemeenteraden zich door een gespecialiseerd bureau trainen in het voeren van deze klankbordgesprekken. Dit helpt de gemeenteraadsleden om in deze gesprekken op een evenwichtige manier met de burgemeester te spiegelen over rolinvulling en functie-uitvoering.
Burgemeestersbeleid
Naast (her)benoemingen en klankbordgesprekken heb ik vorig jaar aandacht besteed aan het opstellen van handleidingen en procesoverzichten van de procedures. Zo beschikken we nu over een handleiding benoemingsprocedures voor griffiers, waarin een kort overzicht van een procedure wordt gegeven. Een vergelijkbaar overzicht voor herbenoemingsprocedures is in de maak. In sommige gevallen bied ik kandidaat-burgemeesters een assessment aan dat specifiek is gericht op de competenties voor het burgemeesterschap.
Bij de benoeming van een nieuwe burgemeester speelt de griffier van een gemeente een zwaarwegende rol. Hij of zij treedt vaak op als secretaris van de vertrouwenscommissie van de gemeenteraad die de nieuwe burgemeester kiest. In de dagelijkse praktijk werkt de griffier ook veel en vaak samen met de burgemeester. Een goede en nauwe samenwerking tussen de griffiers en kabinet cvdK vind ik belangrijk. In dat kader hebben we dit jaar diverse gesprekken georganiseerd met griffiers uit de Utrechtse gemeenten met als doel kennis te maken met nieuwe griffiers, procedures rondom burgemeestersbenoemingen te evalueren en behoeften tot nadere verdieping te inventariseren.
In 2016 is er tijdens de jaarlijkse burgemeestersdag met de Utrechtse burgemeesters gesproken over cybersecurity binnen de Utrechtse gemeenten. Onder leiding van gastspreker Bas Eenhoorn, nationaal commissaris digitale overheid, werd gediscussieerd over de meldplicht bij datalekken, de risico’s van nieuwe technologische ontwikkelingen en de rol van de burgemeester bij een datacrisis. Tijdens de tweede helft van de dag is met een afvaardiging van de Kanselarij der Nederlandse Orden, de hoogst adviserende instantie bij de uitreiking van Koninklijke onderscheidingen, gesproken over het Nederlands decoratiestelsel en de rol van de burgemeester in het systeem van advisering.
